روز جهانی انیمیشن (پویانمایی)

28 اکتبر یا 6 آبان روز جهانی انیمیشن (Animation) نام‌گذاری شده است. انیمیشن‌ به معنی تصاویر نقاشی‌شده و یا عکاسی‌شده‌ی متحرکی است که به روش‌های متفاوتی ساخته می‌شوند، قالب‌های مختلف انیمیشن عبار‌ت‌اند از انیمیشن‌های دوبعدی، انیمیشن‌های سه‌بعدی که با اجسام و عروسک‌های متحرک هستند، تکنیک‌های تلفیقی که به انیمیشن زنده معروف هستند و انیمیشن‌های کامپیوتری که در دنیای امروز بسیار پرطرفدار هستند و بازار داغی دارند.

حرکت سریع و روان تصاویر و یا عروسک‌ها به‌صورت پیوسته تصویری پدید می‌آورد که انیمیشن نامیده می‌شود. اگر بخواهیم به تاریخچه‌ی انیمیشن بپردازیم. انیمیشن می‌تواند به دو صورت دیجیتال و آنالوگ باشد، آنالوگ مانند فیلم، نوار و و یا ویدیوی متحرک و دیجیتال مانند فلش، گیف و یا ویدیوی دیجیتال ضبط شده است.

تاریخ انیمیشن در ایران

حدوداً از واخر دهه‌ی 50 میلادی، انیمیشن وارد ایران شد که برخی از آثار انیمیشن به‌صورت ابتدایی تا پیشرفته توسط افرادی مانند جعفر تجارتچی، اصانلو، نصرت‌الله کریمی، پترس پالیان، اسفندیار احمدیه و اسدالله کفافی در سال‌های 1335 تا حدوداً 1340 انجام گرفت. در آن زمان امکانات بسیار محدودی برای تهیه‌ی پویانمایی و انیمیشن وجود داشت و نخستین فیلم کوتاه پویانمایی در سال 1336 توسط اسفندیار احمدیه ساخته شد که آن اثر ملانصرالدین نام گرفت. می‌توان گفت که سفال پیداشده در شهر سوخته اولین انیمیشنی است که در استان سیستان و بلوچستان یافت شده؛ مضمون این انیمیشن بزی را نشان می‌دهد که درحال پرش بر روی درخت و تغذیه از برگ‌های درخت است. اگرچه این نقاشی بسیار ابتدایی و ساده است اما جرقه‌ای از ذوق هنری ایرانیان را به نمایش می‌گذارد، در زمان انسان‌های اولیه هم نقاشی‌هایی بر روی دیوار غارها مشاهده شده است.

آثار انیمیشن ایرانی

امروزه صنعت انیمیشن نه به‌اندازه‌ی کشورهای دیگر اما تاحد زیادی پیشرفت کرده است و بیش‌ترین سفارشات انیمیشن توسط موسسه‌ای وابسته به صدا و سیما به‌نام "مرکز پویانمایی صبا" گرفته می‌شود. آثاری مانند تونل، عروس گمشده و رنگ عشق توانسته‌اند به جشنواره‌های بین‌المللی راه پیدا کنند. سریال‌هایی مانند شکرستان، فرزندان آفتاب، پهلوانان، وقتی بابا کوچک بود و خداوند لک‌لک‌ها را دوست دارد از جمله آثاری موفقی است که توانسته‌اند بینندگان خاص خود را به‌دست آورند.

تفاوت انیمیشن و کارتون

انیمیشن و کارتون هردو کلماتی لاتین هستند که وارد زبان فارسی شده‌اند که کارتون به همان صورت مورداستفاده قرار می‌گیرد و به‌جای انیمیشن کلمه‌ی "پویانمایی" انتخاب شده است. در بالا به تعریف انیمیشن پرداختیم و برای درک بهتر تفاوت انیمیشن و کارتون بهتر است تعریفی از کارتون هم داشته باشیم.

کارتون نوعی طراحی غیرواقعی و طنزآمیز است که علاوه‌بر تلویزیون در انواع روزنامه و مجله‌هم مدل‌های مختلف آن‌ها را می‌توان یافت. کارتون پویانمایی‌شده یا Animated Cartoon از پشت هم قراردادن و درنهایت به حرک درآوردن چندین نقاشی ساخته می‌شود. کارتون پویانمایی شده می‌تواند با عکس‌هایی که از عروسک‌های پارچه‌ای و خمیری هم گرفته می‌شود هم تهیه شود.

کاریکاتور هم نوعی کارتون است که موضوع آن اکثراً طنزی از موضوعات روز اجتماعی است. کاریکاتوریست‌ها انواع موضوعات معمولاً دردناک اجتماعی را به‌صورت کارتونی و به‌نوعی که موضوع قابل بحث اغراق‌آمیزتر از حد معمول به‌نظر برسد را درغالب کاریکاتور کارتونی طراحی می‌کنند. کاریکاتورها معمولاً مخاطبان بزرگ‌سال دارند.

 کودکان جزو بزرگ‌ترین بینندگان کارتون هستند که بیش‌تر سعی می‌شود برای این رنج سنی از حیوانات، حیواناتی که وجوه مشترکی با انسان‌ها دارند و ابرقهرمان‌های مختلف در سبک لطیف و جالب استفاده شود.

کاربردهای انیمیشن

انیمیشن‌ها در انواع تیزرهای تبلیغاتی، فیلم‌هایی که دارای جلوه‎های ویژه هستند، انواع بازی و سرگرمی کودکان و بزرگ‌سالان، برنامه‌های علمی و آموزشی و ... مورداستفاده قرار می‌گیرند. هرچه در طراحی و ساخت انیمیشن‌ها از رنگ‌های زنده‌تری استفاده شود و تصاویر به واقعیت نزدیک‌تر باشند به‌طورحتم طرفداران بیش‌تری هم پیدا خواهند کرد.